Hiện tại đã có tương đối nhiều chương trình can thiệp thảo dược thuốc cai thuốc lá ở cộng đồng. Tuy nhiên, vẫn chưa có chương trình nào đưa mô hình can thiệp tiêu biểu có tác động hiệu quả đến nhóm đối tượng vị thành niên/thanh niên.

Đặc biệt, các mô hình can thiệp giúp vị thành niên/thanh niên cai nghiện thuốc lá và rượu là một mảng còn thiếu ở Việt Nam.

Đáng chú ý, theo thưa, tỉ lệ thanh niên từng dự bất kỳ một khâu nào trong quá trình xây dựng chính sách là rất thấp (14,4% trong toàn mẫu). Nhóm sinh viên là nhóm có tỉ lệ tham dự xây dựng chính sách cao hơn so với nhóm thanh niên khu công nghiệp và thanh niên nông thôn.



Căn nhà nhỏ của ông Nguyễn Thanh Nghị (53 tuổi) ở gần chợ Ea Tul (xã Ea Tui, huyện Cư M’Gar, tỉnh Đắk Lắk) từ sáng sớm đã có hàng chục người đến mua thuốc, trong đó những đứa ở xa đã được ông Nghị hẹn trước qua điện thoại.

Bà Nguyễn Thị Mỹ Hoa (ở thị xã Đồng Xoài, Bình Phước) cho biết: “Hồi trước tôi nghiện thuốc nặng, mỗi ngày hút gần 2 gói. Đi bán hàng thì thôi, về nhà là tôi phải trốn chồng con ra ngoài vườn hút. nữ giới hút thuốc bị người ta đánh giá, nhiều lần tôi muốn bỏ nhưng rất khó.

Một lần tới nhà ông Nghị, ông đưa cho tôi chai nước hàng đen thui, bảo đem về súc miệng. Súc miệng khoảng 5 – 6 ngày gì đó, tôi hết thèm thuốc, đoạn tuyệt luôn tới bây chừ. Hôm nay tiện có việc lên đây, tôi ghé ông Nghị mua ít thuốc về cho người thân, bạn bè cai nghiện thuốc lá”.

Còn ông Nguyễn Văn Hùng (ở xã Ea Bhốk, huyện Cư Kuin, Đắk Lắk) kể: “Em ruột tôi ở Lâm Đồng, hút thuốc từ năm 15 tuổi, ngày nào cũng hết 2 gói. Vợ chồng nó nhiều lần mâu thuẫn vì chuyện hút thuốc lá. Có lần nó đi làm về khuya, trời mưa gió đầm đìa vẫn sai con cầm đèn pin đi mua thuốc, vợ nó phản ứng thì hai vợ chồng đánh chửi nhau. Vợ nó còn đòi trầm mình.

Tôi ở bên này, nghe tiếng thầy Nghị nên bảo nó qua gặp nhờ thầy giúp cai thuốc lá. Giờ nó bỏ hẳn thuốc được rồi, lại được nhiều người cảm ơn vì mua thuốc về giúp họ cai nghiện”.



Cắt cơn thèm thuốc lá chỉ sau 3 ngày nhờ bài thuốc gia truyền của vị cựu chiến binh

Khách hàng đến mua thuốc cai thuốc lá thầy Nghị ngày càng đông

Tiếp chúng tôi, ông Nghị kể: “Tôi quê Nghệ An, năm 1982 đi lính, đóng quân tại Lạng Sơn. Những đêm mùa đông cùng đồng đội gác biên giới, tôi cũng hút thuốc lá cho đỡ lạnh, đỡ nhớ quê rồi nghiện lúc nào không hay. Một thời kì sau tôi quyết tâm bỏ thuốc lá, nhưng lần nào cũng thất bại.

Trong lần về công tác tại một bản của người dân tộc thiểu số, tôi được một cụ ông cho chai rượu thuốc Bắc, bảo về súc miệng và uống 3 - 5 ngày sẽ bỏ thuốc được. Chính vị thuốc này đã khiến tôi ghét thuốc lá, cứ ngửi thấy mùi khói thuốc là buồn nôn.

Tôi đã có ý muốn được cụ truyền dạy cho bài thuốc này, nhưng theo phong tục của người dân bản địa, chỉ con trai trong gia đình hoặc anh em trong dòng tộc mới được truyền dạy. Sau một thời kì đi lại, tôi được cụ và những người trong gia đình quý mến, rồi cụ nhận tôi làm con nuôi. Một năm sau đó, tôi và người con trưởng của cụ được tham dự làm thuốc, được cụ truyền nghề”.

Ông Nghị cho biết, thuốc chữa nghiện thuốc lá gồm tám vị thuốc Bắc, được nhập từ mọi miền, ngâm với rượu, bào chế dưới dạng nước. Cách dùng rất đơn giản là súc miệng thật kỹ từ 5 – 7 lần/ngày, trong khoảng 3 ngày sẽ cắt cơn thèm thuốc lá, trường hợp kháng thuốc có thể nuốt một ngụm nhỏ bằng nắp chai.